السلام عليکم و رحمه الله و برکاته.
اما بعد يکي از چيزهايي که اسلام آن را حرام اعلام کرده است و نسبت به تحريم آن از خود تشدد به خرج داده است رشوه است.
رشوه عبارت از اينکه : شخصي به خاطر مصلحت و منافع خودش مالي را براي شخصي بدهد که آن فرد بايستي اين کار را بدون اين مال انجام دهد و اگر اين دادن به خاطر ابطال حق يا محقق کردن باطل يا ظلم کردن به کسي باشد حرمت آن به مراتب بيشتر است.
ابن عابدين رحمه الله در کتاب خود ذکر نمودند که رشوه آن چيزي است که شخص آن را براي حاکم يا شخصي ديگر بدهد تا اينکه به نفع او فيصله کند و به هر نحوي که شده کاري که دوست دارد را بر مرتشي - رشوه گيرنده- تحميل کند.
از اين تعريف مشخص مي شود که رشوه عام تر از اين است که مال يا منفعت باشد.
منظور از حاکم قاضي است و همچنين هر کسي که از او اين اميد مي رود که به نفع و مصلحت رشوه دهنده فيصله کند فرقي نمي کند که از متوليان و کارمندان دولت باشد يا کارهاي شخصي و جزئي را به عهده داشته باشد مانند: وکيلان تاجرانو شرکاء و صاحب زمين و غيره. منظور از حکم اين است که به نفع راشي –رشوه دهنده- فيصله شود و مرتشي - رشوه گيرنده- برانجام کاري وادار شود و به نحوي که طبق درخواست و مقصد راشي فيصله شود حال فرقي نمي کند که اين درخواست او حق باشد يا باطل.
اي برادران ديني رشوه از گناهان کبيره اي است که خداوند متعال آن را بر بندگانش حرام قرار داده و پيامبر صلى الله عليه و سلم نيز انجام دهنده آن را لعنت نموده است پس اجتناب و بر حذر بودن از آن واجب است و همچنين واجب است که مردم را نيز از دست به دست گردانيدن چنين مالي بر حذر داريم چرا که در آن فسادي بس بزرگ و گناهي عظيم و عواقبي سخت و وخيم نهفته است و اين از جمله گناه و دشمني و عدواني است که خداوند متعال از همکاري کردن در اين طور کارهايي نهي فرموده است :
"و تعاونوا علي البر والتقوي و لا تعاونوا علي الاثم والعدوان" (مائده:2).
"بايد شما به يکديگر در نيکوکاري و تقوي کمک کنيد نه بر گناه و ستمکاري ".
و همچنين خداوند متعال از خوردن اموال مردم به ناحق نهي فرموده است و در قرآن عظيم الشان خود فرموده است:
"و لا تاکلوا اموالکم بينکم بالباطل و تدلوا بها الي الحکام لتاکلوا فريقا من اموال الناس بالاثم و انتم تعلمون" (بقره:188).
"مال يکديگر را به ناحق مخوريد و کار را به محاکمه قاضيان نيفکنيد که بوسيله (رشوه و زور) پاره مال مردم را بخوريد با اينکه شما بطلان دعوي خود را مي دانيد ".
رشوه از سخت ترين و شديد ترين انواع خوردن اموال باطل و حرام است چرا که عبارت از دادن مال به سوي غير به خاطر مانع شدن او از بيان حق مي باشد و اين تحريم رشوه شامل محورهاي اصلي و سه گانه اين کار مي شوند که عبارتند از راشي(رشوه دهنده) مرتشي (رشوه گيرنده) و رائش(واسط ميان اين دو) مي باشد.
از پيامبر خدا صلى الله عليه و سلم روايت شده است که ايشان راشي و مرتشي و رائش را لعنت کردنند.
لعنت از جانب خدا : به اين صورت است که خداوند متعال آن شخص را از رحمت خود مطرود و دور مي سازد (پناه بر خدا) اين خيلي بزرگ و سخت است همانطور که رشوه از انواع مالهاي حرام و ناجائز در قرآن کريم و سنت نبوي صلى الله عليه و سلم بزرگ و سخت بيان شده است.
خداوند متعال يهوديان را مذموم مي کند و اين کارشان که مال حرام مي خورند را زشت و قبيح مي شمارند و مي فرمايد:
"سماعون للکذب اکّلون للسحت" (مائده:42).
" آنها جاسوسان دروغ گو و خورندگان مال حرامند".
چنانچه در جايي ديگر فرمودند:
" و تري کثيرا منهم يسارعون في الاثم والعدوان واکلهم السحت لبئس ما کانوا يعلمون لو لا ينهاهم الربانيون و الاحبار عن قولهم الاثم واکلهم السحت لبئس ما کانوا يصنعون" (مائده:63-62).
"بسياري از آنها را بنگري که در گناه و ستمکاري و خوردن حرام مي شتابند بسيار بد کاري را پيشه خود نمودند .اگر علما و روحانيون آنها را از گفتار زشت و خوردن حرام باز ندارند کاري بسيار زشت است".
و همچنين خداوند متعال فرمودند:
"فبظلم من الذين هادوا حرمنا عليهم طيبات احلت لهم و بصدهم عن سبيل الله کثيرا، و اخذهم الربا وقد نهوا عنه واکلهم اموال الناس بالباطل" (نساء 161-160).
پس به سبب ظلمي که يهود کردند و هم بدين جهت که بسياري مردم را از راه خدا منع نمودند ما نعمتهاي پاکيزه خود را که بر آنها حلال بود بر انان حرام کرديم.و هم بدين جهت که ربا مي گرفتند در صورتي که از ربا خوردن نهي شده بودند و هم از آن رو که اموال مردم را به باطل مي خوردند".
احاديث زيادي در تحذير و بر حذر داشتن اين کار حرام و بيان عاقبت مرتکبين آن وارد شده است که من جمله: آنچه که ابن جرير از ابن عمر رضى الله عنه و ايشان از پيامبرصلى الله عليه و سلم روايت کردند که ايشان صلى الله عليه و سلم فرمودند : هر گوشتي که به سبب سحت- مال حرام - به وجود آمده باشد آتش براي آن مستحق تر است گفته شد که سحت به چه مالي گفته مي شود فرمودند: رشوه در حکم آن داخل است.
و همچنين امام احمد از عمروبن عاص رضى الله عنه روايت کرده است که فرمودند: من از پيامبر صلى الله عليه و سلم شنيدم که فرمودند :" در هيچ قومي ربا ظاهر نمي شود مگر اينکه به قحط سالي مبتلا مي شوند و در هيچ قومي رشوه ظاهر نمي شود مگر اينکه گرفتار رعب و ترس خواهند شد".
طبراني از ابن مسعود رضى الله عنه روايت مي کند که فرمودند : سحت به معناي رشوه در دين است ابو محمد موفق الدين ابن قدامه رحمه الله در کتاب خود به نام - المغني - مي فرمايند: حسن و سعيد بن جبير در تفسير گفته خداوند متعال گفتند: "اکلون للسحت" منظور رشوه است و همچنين گفتند :
زماني که قاضي رشوه را قبول کند به وسيله آن به درجه کفر مي رسد چرا که او براي حکمي کمک و همکاري نموده که خداوند متعال آن را نازل نکرده است :
"و من لم يحکم بما انزل الله فاولئک هم الکافرون" (مائده 44).
" (بر رشوه و اغراض شخصي بر خلاف حکم حق و عدالت نرويد) که هر کس خلاف آنچه خدا فرستاده حکم کند چنين کس از کافران خواهد بود".
و مسلم از ابو هريره رضى الله عنه روايت کرده است که پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمودند :" همانا خداوند متعال پاک است و قبول نمي کند مگر پاکي را و خداوند متعال مومنيني را نيز به آنچه که به مرسلين و پيامبران امر کرده است امر نموده است خداوند متعال مي فرمايد:
" يا ايها الرسل کلوا من الطيبات واعملوا صالحا" (مومنون:51).
"اي رسولان از غذاهاي پاکيزه تناول کنيد و به نيکوکاري و اعمال صالح پردازيد".
و همچنين فرمودند:" يا ايها الذين آمنوا کلوا من طيبات ما رزقناکم" (بقره 172).
اي اهل ايمان روزي حلال و پاکيزه اي که ما نصيب شما کرده ايم بخوريد".
سپس پيامبر خدا صلى الله عليه و سلممردي را که سفري طولاني را پيموده است و زوليده مو و غبار آلوده است و دستانش را به سوي آسمان دراز مي کند را ذکر فرمودند در حاليکه آن مرد مي گويد پروردگارا خداوندا در حالي که غذاي او از راه حرام به دست آمده است نوشيدني او حرام است لباسهايش حرام است و بر اثر مال حرام تغذيه شده است پس از کجا برايش اجابت شود؟
اي برادران مسلمان ! از خدا بترسيد و از خشم و غضب او خود را بر حذر داريد و از اسباب خشم و غضب او نيز اجتناب کنيد خداوند متعال وقتي که هتک حرمتهايش صورت بگيرد غيرتي مي شود در حديث صحيحي وارد شده است که:" کسي غيور تر و غيرتمند تر از خداوند متعال نيست " . خود و اهلتان را از مال حرام و خوردني حرام حفاظت کنيد و همچنين از آن آتشي که خداوند متعال آن را شايسته براي هر گوشتي که از مال حرام به وجود آمده قرار داده است نيز حفاظت کنيد چرا که خوردني حرام سببي است براي مانعيت دعا و عدم اجابت چنانچه که در حديث ابو هريره رضى الله عنه در مسلم گذشت.
و همچنين اينکه از ابن عباس رضى الله عنه روايت کرده است که فرمودند : اين آيه در نزد رسول الله صلى الله عليه و سلم تلاوت شد :
"يا ايها الناس کلوا مما في الارض حلالا طيبا" (بقره 168).
اي مردم از آنچه را در زمين است حلال و پاکيزه تناول کنيد".
سعد ابن ابي وقاص ايستاد و گفت: اي رسول الله صلى الله عليه و سلم از خداوند بخواه که مرا مستجاب الدعوه بگرداند پيامبر صلى الله عليه و سلمفرمودند:" اي سعد خوراکت را خوب کن از راه حلال به دست آور مستجاب الدعوه خواهي شد قسم به آن ذاتي که نفس محمد در دست اوست بنده لقمه اي حرام را در شکمش مي اندازد و خداوند متعال عمل چهل روز او را قبول نمي کند و هر بنده اي که گوشتهاي او از حرام بوجود آمده آتش براي او سزاوار است".
اين حديث را حافظ بن رجب رحمه الله در جامع العلوم والحکم از روايت طبراني رحمه الله ذکر کرده است. اين گفته پيامبر صلى الله عليه و سلم دلالت کننده اين است که عدم حلال بودن خوراکي ها و خوردني ها مانع از استجابت دعا مي شود و مانع مي شود که اين دعا به سوي خداوند متعال بالا رود و جز ضرر و زيان براي صاحبش چيزي ندارد (پناه بر خدا).
خداوند متعال شما را بسوي حفاظت از خودتان و اهلتان فرا مي خواند و به شما امر مي کند که خود را از عذاب و عقوبت الهي نجات دهيد از آنجايي که در قرآن کريم مي فرمايد:
يا ايها الذين آمنوا قوا انفسکم و اهليکم نارا وقودها الناس والحجاره عليها ملائکه غلاظ شداد لا يعصون الله ما امرهم و يفعلون ما يؤمرون" (تحريم6).
"اي کسانيکه به خدا ايمان آورده ايد خود را با خانواده خويش از آتش دوزخ نگه داريد چنان آتشي که مردم و سنگ خارا آتش افروز اوست و بر آن دوزخ فرشتگاني بسيار دل سخت مامورند که هرگز نافرماني خدا را نخواهند کرد و آنچه به آنان حکم شوند(فورا انجام دهند)".
پس اي مسلمانان نداي پروردگارتان را اجابت کنيد و امرش را اطاعت کنيد و از منهيات او اجتناب کنيد و از اسباب غضب الهي خود را بر حذر داريد تا اينکه خوشبخت دنيا و آخرت شويد خداوند متعال مي فرمايند:
"يا ايها الذين آمنوا استجيبوا لله وللرسول اذا دعاکم لما يحييکم واعلموا ان الله يحول بين المرء وقلبه و انه اليه تحشرون، واتقوا فتنه لا تصيبن الذين ظلموا منکم خاصه واعلموا ان الله شديد العقاب" (الانفال24-25).
"اي اهل ايمان چون خدا و رسول شما را به ايمان دعوت کنند اجابت کنيد تا به حيات ابدي رسيد و بدانيد که خدا در ميان شخص و قلب حايل است و همه به سويش محشور خواهيد شد و بترسيد از بلاييکه چون آيد تنها مخصوص ستمکاران شما نباشد (ظالمان را به کيفر ظلم و ستم و مظلومان را به کيفر ترک امر به معروف و نهي از منکر) وبدانيد که عقاب خدا بسيار سخت است".
از خداوند متعال مسئلت دارم که ما و شما را از جمله کساني قرار دهد که گفته را مي شنوند و به نحو احسن از آن اطاعت مي کنند و در کارهاي نيک و تقوا همکاري مي کنند و کتاب خداوندي و سنت نبوي صلى الله عليه و سلم را به خود لازم مي گيرند و مي خواهيم که ما و شما را از بدي نفسهايمان و از بد اعمالمان پناه دهد و دينش را نصرت کند و کلمه و نامش و دينش را بالا ببرد و واليان امر ما را توفيق دهد که بندگان صالحي باشند و شهر ها و منطقه ها را نيز صالح گردانند چرا که خداوند متعال متولي اين کار است و بر آن قادر است.
والسلام عليکم و رحمه الله و برکاته.
نظرات شما عزیزان:
برچسب‌ها: اسلام رشوه حرام
آمار
وب سایت: